روزنامه راه‌نمای کتاب، سال ۳، شماره ۷۵۰، شنبه ۲۲ شهریور ۱۳۹۹، ص ۱۴
سنت نگارش روزنامه وقایع یومیه یا به تعبیر امروزی خاطرات روزانه، طی دو قرن اخیر و ابتدا از طریق آشنایی رجال کشور با فرهنگ اروپایی به ایران راه یافته است. تعداد قابل توجهی از رجال دوره قاجاریه، وقایع روزانه خود را در قالب روزنامه یا کتاب خاطرات به رشته تحریر درآورده‌اند که از بین آنها می‌توان به محمدحسن خان اعتمادالسلطنه، بهمن میرزا بهاءالدوله، حاج مهدی قلی خان هدایت (مخبرالسلطنه)، عین‌السلطنه سالور و غلامعلی خان عزیز السلطان اشاره کرد. اما خاطرات روزانه ناصرالدین شاه از اهمیت خاص و ویژه‌ای برخوردار است چراکه آشنایی با افکار، روحیات، عادات و روند تصمیم‌گیری‌های او به درک بهتر حوادث آن دوره کمک بیشتری می‌کند.
با استناد به شواهد تاریخی، ناصرالدین شاه از سال‌های ابتدایی دوران سلطنت خود شروع به ثبت وقایع روزانه خود کرده است. بنا به تحقیقات مجید عبد امین قدیمی‌ترین روزنامه خاطراتی که از ناصرالدین شاه مشاهده شده مربوط به ربیع‌الثانی ۱۲۶۵ است و آخرین برگ از خاطرات روزانه او مربوط به ۴۸ ساعت قبل از ترور او در ذیقعده ۱۳۱۳ است. او هم کتاب‌دار بود و هم کتاب‌خوان و هم سعی بر آن داشته که آثار مکتوبی از خود بر جای گذارد. به همین جهت ناصرالدین شاه را یکی از سلاطین پرنویس و اهل فضل و ادب می‌دانند.
[روزنامه خاطرات ناصرالدّین شاه قاجار
از ربیع الاول ۱۲۸۷ تا شوال ۱۲۸۸ق. به انضمام سفرنامه کربلا و نجف، به کوشش مجید عبد امین، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۳۹۹]
لینک کوتاه:
