به سبب نثر فصیح و پرکشش فروغی و همچنین نگاه چندوجهی و توجه همزمانش به جوانب مختلف تاریخ و فرهنگ و سیاست و اجتماع و ملیت ایرانی و امور مربوط به آموزش و پرورش و کتب و مطبوعات و روابط فرهنگی و سیاسی ایران با کشورهای همسایه و سایر ملل جهان نامههای وی بسیار خواندنی است.
کتاب نامههای محمدعلی فروغی متشکل از پنج قسمت است: ۱. مقدمه، ۲. متن، ۳. تعلیقات، ۴. فهرستها، ۵. تصاویر. جا دارد از حروفچینی بیغلط و صفحهبندی آراسته و چشمنواز کتاب هم بهنیکی یاد کنیم.
تاریخ نخستین نامه بهمن ۱۲۸۸ و زمان نگارش آخرین نامه ۲۴ خرداد ۱۳۲۱ یعنی پنج ماه و چند روز پیش از درگذشت ذکاءالملک است. بعضی نامهها بدون تاریخ نگارش و نام مخاطب به دست گردآورندگان رسیده و ایشان بر اساس قرائن موجود در متن و اسناد دیگر تاریخ دقیق یا تقریبی تمام نامهها و مخاطب احتمالی یا قطعی اکثر آنها را مشخص کردهاند. در محدوده زمانی سی و دوسالهای که مکتوبات فروغی نوشته شده او در مهمترین مشاغل سیاسی و دیپلماتیک خدمت میکرده و عهدهدار منصبهایی مانند نخستوزیری، وزارت امور خارجه، وزارت عدلیه، ریاست مجلس شورای ملی، نمایندگی ایران در کنفرانس صلح پاریس و سفیرکبیری ایران در ترکیه بوده است (تعداد کمی نامه نیز در زمان خانهنشینی فروغی و دوری او از سیاست، یعنی در فاصله آذر ۱۳۱۴ تا شهریور ۱۳۲۰ نوشته شده است که جنبه خصوصی یا فرهنگی دارد). به همین سبب و با توجه به نوع روابط رجالی در سطح فروغی، اغلب مخاطبان او نیز افرادی مؤثر و سرشناس در تاریخ معاصر بودهاند.
[نامههای محمدعلی فروغی، به کوشش محمد افشینوفایی و مهدی فیروزیان، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۴۰۱]
لینک کوتاه: