اگرچه لازمه وقایع‌نگاری است که آنچه در عرض این چند روزه روی داده در نامه ملی خود مندرج داشته مشترکین محترم را مطلع سازیم، اما به ملاحظاتی چند 
اکتفا به چند سطر فوق نموده و قلم را فعلا به اقداماتی که حضرت صاحب اختیار و کارگزاران ایالتی نموده‌اند منعطف می‌سازیم.
در نمره قبل ورود حضرت معظم را به شیراز خاطرنشان قارئین کرام نمودیم. پس از ورود چند روزی مشغول مراسم دید و بازدید گردیدند. عموم محصلین مدارس شیراز با ترتیب صحیح شرفیاب شدند و هریک لایحه‌ای مبنی بر تبریک ورود عرضه داشتند. پس از آن از انجمن‌های محترم آزاد شیراز دیدن نمودند.
در روز شرفیابی اجرای چند مطلب را خواستار شدند، از آن جمله تأسیس عدالت‌خانه را استدعا کردند. ایالت جلیله در جواب فرمودند در موقع حرکت از تهران به این خیال بودم و جناب حسن‌شاه‌خان ملقب به قطب‌الدوله را به تصویب وزارت عدلیه اعظم برای ریاست عدلیه شیراز همراه خود آورده‌ام.
از این اظهار مرحمت، عموم اعضای انجمن‌ها متفقا به صدای بلند گفتند: زنده باد صاحب اختیار و پاینده باد عدل و انصاف و سایر خواهش‌های انجمن‌های محترم را پذیرفته و وعده اجرای آن را فرمودند.
پس از فراغت از دیدن مشغول ترتیب و تأسیس عدالت‌خانه و انتظام امور مملکتی و وصول مالیات و آنچه لازمه حکمرانی و فرمان‌فرمایی است شدند که یک دفعه قتل مرحوم قوام‌الملک اتفاق افتاد و جو سیاسی مملکت فارس تیره و تار و تغییرات کلی حاصل شد. بدیهی است در این‌گونه مواقع اهم مطالب انتظام شهر و حصول امنیت است و واقعا در این موقع حضرت صاحب اختیار خیلی دچار مشکلات و صدمات گردیدند و اول‌اقدامی که فرمودند چند نفر از مأمورین نظامی را به منزل معتمددیوان روانه فرمودند و به هر شکلی بود او را به ارگ حکومتی آوردند که مبادا مردم به منزل او هجوم آورده خدای نخواسته از اهالی قتلی واقع شود، چون‌که هیجان مردم فوق‌العاده از قتل قوام‌الملک روی داده بود.
اقدام ثانوی اینکه جناب حسن‌شاه‌خان قطب‌الدوله، رئیس عدلیه شیراز را به بیگلربیگی‌گری که درواقع حکومت محلی شیراز است و این ایام اهمیت فوق‌العاده دارد برقرار فرمودند. جناب معظم‌له متقبل نظم شعر و اعاده امنیت گردیدند در حالتی که تمام خیرخواهان ایشان جناب معظم‌له را از قبول کردن این امر معظم منع می‌نمودند؛ حقیقتا چنین بود، کسی گمان اعاده امنیت و نظم شهر را نمی‌کرد.
روزنامه ندای اسلام، شماره ۳۹
۲۴ صفر ۱۳۲۶ مطابق ۲۷ مارس ۱۹۰۸
در:
[اسناد تاریخی خاندان غفاری: دوره محمدعلی‌شاه (جلد هفتم)، به کوشش نرگس پدرام، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۴۰۲، ۲۷۲-۲۷۳]
لینک کوتاه:
